Nationaal beleid

Nationaal Bestuursakkoord Water (2003-2008)

Op 2 juli 2003 is het Nationaal Bestuursakkoord Water (NBW) getekend (Rijksoverheid, 2003). De inmiddels bekende slogan ‘Nederland leeft met water’ dateert uit deze periode. Het akkoord is in 2008 geactualiseerd en de afspraken zijn toen herbevestigd. In 2018 zijn er aanvullende afspraken gemaakt. Het NBW is een overeenkomst tussen het Rijk, provincies, waterschappen en gemeenten om waterproblematiek in heel Nederland aan te pakken. Het doel van dit akkoord is om de waterhuishouding in Nederland op orde te hebben en te houden anticiperend op klimaatverandering. In het NBW zijn basisnormen afgesproken over de frequentie waarbij terreinen, afhankelijk van het grondgebruik, mogen overstromen (zie Tabel 2.2‑1).

Tabel 2.2‑ 1 Basisnormen Nationaal bestuursakkoord water

Eén van de belangrijkste afspraken in het bestuursakkoord is dat wateroverlast binnen de bebouwde kom moet worden beperkt tot een gebeurtenis die met een kans van eens in de 100 jaar voorkomt. Deze bescherming geldt voor de aanwezige bebouwing en wegen, maar niet voor de binnen de bebouwde kom gelegen sportvelden en parken.

Maatregelen uit dit projectplan dragen bij aan de doelstelling uit het Nationaal Bestuursakkoord Water door onder andere het verbeteren van de waterkwaliteit en het beperken van wateroverlast in het gebied. Met de maatregelen is ook geanticipeerd op klimaatverandering en autonome ontwikkelingen in het projectgebied.

Het Nationale Water Programma 2022-2027

Het Nationaal Water Programma 2022–2027 (NWP) kent de volgende drie hoofdambities om invulling te geven aan de wateropgaven waar Nederland op dit moment voor staat:

• Een veilige en klimaatbestendige delta;

• Een concurrerende, duurzame en circulaire delta;

• Een schone en gezonde delta met hoogwaardige natuur.

De wateropgaven staan niet op zichzelf; een integrale aanpak met andere opgaven in de fysieke leefomgeving, zoals de energietransitie, de woningbouw, herstel van natuur en de landbouwtransitie is noodzakelijk. Het bodem­ en watersysteem stelt randvoorwaarden aan ruimtelijke ontwikkelingen. Om deze randvoorwaarden ook juridisch te laten doorwerken zijn inhoudelijke kaders nodig voor de inrichting en gebruik van wateren alsook voor ruimtelijke inrichting, landgebruik en de wijze van bouwen.

Dit projectplan draagt bij aan de doelstellingen van het Nationaal Waterplan. Namelijk door relevante ruimtelijke opgaven te combineren met de wateropgaven, het voorkomen van wateroverlast en het bereiken van een goede waterkwaliteit en een gezond ecosysteem.

Water en Bodem sturend

Op 25 november 2022 heeft het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een kamerbrief over de rol van Water en Bodem bij ruimtelijke ordening gepubliceerd (Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, 2022). Hierin geeft zij aan dat bij de besluiten die worden genomen over de indeling van ons land, bodem en water als basis moeten dienen. Voorheen werden bodem en water vaak aangepast aan gebruiksfuncties. Maar steeds vaker lopen we in Nederland tegen de grenzen van de maakbaarheid van het landschap aan.

“Door water en bodem sturend te laten zijn in de ruimtelijke ordening, kunnen we in Nederland ook in de toekomst met een ander en grillig klimaat blijven leven, wonen en werken. In een veilige omgeving, met een gezonde bodem, voldoende en schoon water.”

In enkele programma’s wordt op nationaal niveau al gewerkt vanuit de randvoorwaarden die het water- en bodemsysteem stellen. De brief heeft als doel dit te standaardiseren. De brief beschrijft de volgende uitgangspunten om water en bodem sturend te maken:

• Niet afwentelen;

• Meer rekening houden met extremen;

• In samenhang omgaan met wateroverlast, droogte en bodem;

• Meerlaagsveiligheid;

• Minder afdekken, minder vergraven, niet verontreinigen;

• Integrale aanpak in de leefomgeving;

• Comply or explain.

Het project Herinrichting Markdal-Zuid geeft invulling aan enkele van deze uitgangspunten door een robuuste inrichting van het gebied (o.a. door inpassen van de huidige Boven Mark als hoogwatergeul, ontwikkeling van natuur en de inpassing van recreatieve onderdelen). Daarbij wordt de hoeveelheid grondverzet beperkt, mede door in te zetten op het principe Bouwen met Natuur.

Nationaal Programma Landelijk Gebied

Het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) is een beleidsprogramma onder de Nationale Omgevingsvisie. Provincies, gemeenten, waterschappen, ondernemers en terreinbeheerders werken hierin samen aan een gebiedsgerichte aanpak om de opgaven voor natuur, stikstof, water en klimaat te halen. Met het Nationaal Programma Landelijk Gebied wordt gewerkt aan een vitaal landelijk gebied met een gezonde natuur en perspectief voor ondernemers en economie. Het project Markdal-Zuid is opgesteld in lijn met dit programma.

• 1 Voor natuurgebieden zijn geen basisnormen vastgesteld. Overstroming kan echter conflicteren met de voor Noord-Brabant vastgelegde natuurbeheertypen.