Royal HaskoningDHV

Aanleiding en doel

Het Waterschap Brabantse Delta werkt samen met Provincie Noord-Brabant en andere gebiedspartners aan het herstel en de ontwikkeling van het rivierdal van de Boven Mark, ten zuiden van Breda (hierna: Markdal). Tijdens een periode van grootschalige kanalisatie is, net als op veel plaatsen in Nederland, de Boven Mark verbreed, verdiept en rechtgetrokken en zijn er stuwen geplaatst om het waterniveau op peil te houden. De kanalisatie en het plaatsen van stuwen stonden in dienst van de agrarische sector en de waterveiligheid. In tijden van veel neerslag moest het water namelijk snel weg kunnen en in tijden van droogte vastgehouden worden.

Omstreeks 1968 begon men aan de Nederlandse zijde de rivier recht te trekken, kunstwerken te plaatsen en de watergang te verbreden en te verdiepen. Daarmee is de natuurlijke fluctuatie in het systeem weggenomen met nadelen voor de natuur. De afgelopen 10 à 20 jaar is natuurherstel en -ontwikkeling een steeds belangrijker onderwerp geworden. Ook in het Markdal bestaat al lang de sterke wens om rivier- en natuurherstel uit te voeren.

Hoofddoel van het totale project Markdal is het behalen van de biologische doelstellingen van de Europese Kaderrichtlijn Water (KRW). Daarnaast, maar niet secundair, kent het project de doelstelling om circa 100 hectare Natuurnetwerk Brabant (NNB [1]) in het Markdal te realiseren en de Natte Natuurparel (NNP) tussen de grens met België en de Duivelsbrug bij Breda te herstellen en ontwikkelen. Dit terwijl er ook een vitale bedrijfsvoering in het Markdal mogelijk dient te zijn. Specifiek voor het Markdal is van belang dat de natuurontwikkeling samengaat met wonen en werken in het Markdal [2].

Voorliggend projectplan Waterwet gaat in op de herinrichting van het zuidelijk deel van het Markdal; de Boven Mark tussen Belgische grens en stuw Galder (hierna: project Herinrichting Markdal-Zuid). De doelstellingen van het project Herinrichting Markdal-Zuid sluiten aan bij de doelstellingen voor het volledige Markdal. Concreet betekent dit voor het project Herinrichting Markdal-Zuid:

  • Behalen van de doelen voor 2,25 kilometer van de Boven Mark (R6 watertype, langzaam stromend riviertje op zand/klei) conform de Kaderrichtlijn Water;

  • Behouden en realiseren van de ecologische doelen met betrekking tot het Natuurnetwerk Brabant (totaal ongeveer 47,5 hectare binnen projectgebied van het project Herinrichting Markdal-Zuid, waarvan ongeveer 36,5 hectare nieuwe natuur en ongeveer 11 hectare bestaande natuur);

  • Herstel en ontwikkeling van de abiotische randvoorwaarden voor de Natte Natuurparel Boven Markdal;

  • Beleefbaarheid van het projectgebied vergroten, waarbij de functie natuur en recreatie zoveel mogelijk worden gescheiden om verstoring van natuur te voorkomen.

Figuur 1.1‑1: Overzicht begrenzing projectgebied Herinrichting Markdal-Zuid met het Natuurnetwerk Brabant, Natte Natuurparel (beiden volgens Natuurbeheerplan 2023 provincie Noord-Brabant) en Kaderrichtlijn Water oppervlaktewaterlichamen (volgens Regionaal Water en Bodem Programma provincie Noord-Brabant)

  • 1 De aanwijzing van zowel NNB als NNP is door Gedeputeerde Staten van de provincie Noord-Brabant vastgesteld in het Natuurbeheerplan 2023
  • 2 Deze doelen komen voort uit het bestemmingsplan Markdal van de gemeente Alphen-Chaam (vastgesteld 12-12-2019)